Belangenbehartiging voor senioren in Nederland met inzetbare deskundigheid op de terreinen pensioenen en inkomen, zorg, welzijn en wonen. Aangesloten zijn 90 verenigingen van gepensioneerden en ouderenverenigingen en ouderenorganisatie FASv.

Nieuwsbrief 17

zaterdag 18 mei 2024

Hoofdlijnenakkoord zegt niks over pensioenen

Zes maanden na de verkiezingen lag het er dan: het Hoofdlijnenakkoord van het mogelijk eerste kabinet Plasterk I, tenminste als het excuusbriefje van de PvdA-er in de grootste krant van Nederland geaccepteerd wordt door Pieter Omtzigt, want die twee hebben nog een appeltje met elkaar te schillen. Aanleiding daarvoor: een ritje in de dienstauto van de informateur dat de leider van Nieuw Sociaal Contract naar een stel journalisten in een Haags hotel bracht waarin hij hen meldde dat-ie het even voor gezien hield; z’n gesprekspartners van BBB, PVV en VVD en niet te vergeten de informateur zelf wisten van niks. Die laatste maakte daar vervolgens in het debat dat volgde op z’n eindrapport een smakelijke (of smakeloze) anekdote van. En bood daar dus onlangs zijn excuses voor aan.

Bedoeld hoofdlijnenakkoord bevat zo’n 25 pagina’s vol voornemers, rijp en groen door elkaar. Volgens de formule ‘eerst het zoet, dan (als we er tegen die tijd nog zitten) het zuur.’  Op allerlei terreinen, asiel en migratie voorop. Daarbij wordt bijvoorbeeld de recent aangenomen en inwerking getreden ‘Spreidingswet’ (die bijvoorbeeld het Groningse Ter Apel zou moeten ontlasten) weer ten grave gedragen.

Degenen die hoopten, of ervan overtuigd waren, dat in het akkoord ook het lot van de nieuwe Pensioenwet zou worden bezegeld, kwamen van een koude kermis thuis: ook met een vergrootglas is het woord pensioen niet te vinden. Bewijs van het feit dat de vier beoogde coalitiepartijen het op dat punt niet met elkaar eens konden worden, ondanks het feit dat drie van de vier vorig jaar nog tegen de wet stemden. Verklaring: of de VVD (die destijds voor stemde) hield z’n poot stijf, of de drie tegenstemmers vonden andere onderwerpen belangrijker. Een muur om Nederland bijvoorbeeld. Of meer geld voor boeren.

Volgens Nieuw Sociaal Contract (dat zich het laatste half jaar steevast laat horen op pensioenterrein) is pensioen daarmee een ‘vrije kwestie’ geworden waarover partijen het weliswaar niet eens zijn, maar elkaars ideeën ook niet zullen blokkeren. Dat opent op zich perspectieven. Want op die manier staat het alle coalitiepartijen vrij met voorstellen te komen en daarvoor, buiten de coalitie om, naar meerderheden te zoeken. Of andersom: om mee te stemmen met voorstellen van partijen uit die oppositie.

Lastig is wel dat de oppositiepartijen die destijds ook tegen de wet stemden (SP en 50+ voorop) er als de kippen bij waren om NSC even flink de oren te wassen: ‘Kiezersbedrog!’ Niet direct een start die hoort bij het samen zoeken naar alternatieve plannen. Aan de andere kant: zo gaat dat nu eenmaal in de politiek, waar jezelf profileren door je af te zetten tegen anderen nu eenmaal schijnt te horen bij de ‘ideeënstrijd’. Morgen is alles weer anders.

De Koepel Gepensioneerden blijft in de tussentijd haar lobby om de grootste belofte van de nieuwe Pensioenwet (koopkrachtiger pensioenen) waargemaakt te zien worden doorzetten. Voorzitter John Kerstens: ‘Daar kunnen we partijen die vóór de wet stemden op aanspreken terwijl het bovendien een van de grootste kritiekpunten van de tegenstanders van de wet is dat die koopkracht er vooralsnog onvoldoende uit komt. Als daar een stap in wordt gezet, zijn gepensioneerden (maar zij niet alleen) daar meer mee geholpen dan met allerlei andere voorstellen en ideetjes die ik nu zie, bijvoorbeeld om bij elk pensioenfonds een referendum te gaan organiseren. Dat is een recept voor gedoe dat bovendien zo goed als zeker te laat wordt toegediend. Want vergeet niet: ook zo’n voorstel moet eerst nog door de Tweede en de Eerste Kamer voordat er wat mee kan. Grote kans dat tegen die tijd de meeste pensioenfondsen al zijn overgestapt naar een nieuwe regeling. Een voorstel om pensioenfondsen meer ruimte te geven om een koopkrachtiger pensioen te realiseren, heeft juist dan nut. Want dat heeft structureel effect. In de portemonnee van mensen.’

Financiële oudermishandeling                                             

Met het ouder worden, worden mensen kwetsbaarder. Dit geldt voor de gezondheid maar ook voor verminderde alertheid op financiële handelingen en mogelijke kwaadwillenden. Het vastleggen van een testament is zeer nuttig maar gericht op juridische helderheid en kan niet alle fraude tijdig voorkomen. Professionele hulp staat onder druk omdat simpel weg de capaciteit (geld en mensen) ontbreekt. Veel mensen zullen dus, deels of volledig, aangewezen zijn op informele zorg, familie en of mantelzorg. Hierdoor zullen senioren ook met een mindere kant van de maatschappij te maken krijgen:  financiële ouderenmishandeling. Het is niet exact te zeggen hoe vaak financieel misbruik van ouderen voorkomt. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) wordt er jaarlijks rond de 1.500 keer melding hierover gedaan bij Veilig Thuis.

De benodigde kennis ( digitalisering  van bv bancaire handelingen) ontbreekt om zelf, als kwetsbare senior, tijdig fraude te herkennen. Weerbaarheid is verminderd en afhankelijkheid van helpers is toegenomen.

Als mensen echter oplichting/verduistering/fraude meemaken gaat dit vaak met veel schaamte gepaard. Slachtoffers willen er meestal niet over spreken. Het gebeurt “buiten het zicht” en vaak wordt pas ontdekt als het al ernstige vormen heeft aangenomen. Een grote vaak langdurige aantasting van het “welzijn” van een oudere is het gevolg.

Inmiddels wordt dit probleem door de overheid onderkend. Er is een samenwerking gestart, in eerste instantie  landelijk, met vervolgens regionale uitwerking door lokale allianties.

Zie overheid website Min. v VWS: (https://www.huiselijkgeweld.nl/themas/ouderenmishandeling

Deze lokale samenwerking heeft als doel om financieel misbruik van ouderen te voorkomen en aan te pakken, door middel van voorlichting, preventie, signalering, melding en interventie. Een lokale alliantie bestaat uit verschillende disciplines die vanuit hun eigen rol en verantwoordelijkheid te maken, zoals zorgverleners, juristen, notarissen, bankmedewerkers, politie, gemeenten, Veilig Thuis en ouderenbonden.

En er is nog veel handelingsverlegenheid bij professionals in het sociale en medische domein, signaleert Nico van Oosten, senior adviseur huiselijk en seksueel geweld bij Movisie: 'Vaak wordt het pas gesignaleerd als het hele erge vormen heeft aangenomen. Professionals moeten eerder in gesprek gaan met ouderen en doorvragen op signalen. Het bespreekbaar maken van geweld kan echter best lastig zijn. Ouderen voelen zich loyaal ten opzichte van de pleger, zijn bang dat de zorg ophoudt en vragen zich ook af of het opzettelijk is.'

Het financiële misbruik kan bestaan uit:

1. Financieel kort houden.
2. Pinpasfraude: boodschappen voor zichzelf betalen met de pinpas van een ander.
3. Bedragen overmaken naar de eigen rekening.
4. Diefstal van – al of niet waardevolle en dierbare – bezittingen.
5. Gedwongen testamentwijziging, wilsbeschikking of hypotheekopname.
6. Verkoop van eigendommen en/of misbruik van machtigingen
7. Koop op naam van slachtoffer.

Financiële uitbuiting ontstaat heel subtiel als een soort denkbeeldige trechtervorm, waarbij ouderen in een afhankelijkheidssituatie wegzakken en worden afgeschermd van familie en buren. De pleger houdt bv de oudere zo veel mogelijk thuis of stuurt bezoek weg. Dat maakt het signaleren van mishandeling nog lastiger.

Voor het herkennen van signalen:

https://www.ikvermoedhuiselijkgeweld.nl/ouderenmishandeling/herken-signalen-bij-de-oudere

“Veilig Thuis” is er voor iedereen die te maken heeft met onveilige situaties  of huiselijk geweld.  Elke regio heeft zijn eigen Veilig Thuisorganisatie. “Veilig Thuis” geeft advies en biedt ondersteuning, zowel aan slachtoffers, omstanders als professionals. Veilig Thuis doorbreekt onveilige situaties, zorgt voor afstemming tussen samenwerkingspartners en zet mensen in beweging.

Bij Veilig Thuis kunt u terecht als u zelf hulp zoekt of als u zich zorgen maakt over iemand anders. Of u nu vragen en vermoedens heeft of het zeker weet. Uw zorgen delen is een belangrijke eerste stap. Bel Veilig Thuis op 0800 2000 of chat tijdens kantooruren met een van de medewerkers van Veilig Thuis via de website https://veiligthuis.nl/  of de website van Veilig Thuis in uw regio.

Facebookpagina van de Koepel Gepensioneerden

Heeft u de Facebookpagina van de Koepel Gepensioneerden al eens bezocht?  Daar plaatsen wij artikelen die betrekking hebben op de thema's pensioenen, koopkracht en zorg.  U kunt de pagina via deze link bekijken.

Op dit moment hebben wij bijna 900 volgers en wij vragen u ons te helpen de bekendheid van de Facebook-pagina te vergroten door deze te ‘liken’ en ons te gaan volgen. Op de Facebook-pagina klikt u dan op het "duimpje" (zie voorbeeld-icoontje bovenaan dit bericht).

Door onze pagina leuk te vinden, blijft u op de hoogte van alles wat er speelt binnen onze gemeenschap. Klik dus op de 'Vind ik leuk'-knop en help ons snel aan de 1.000 volgers. Vraag ook uw familieleden, vrienden en kennissen om onze pagina te bezoeken.

Neem ook eens een kijkje op de Facebook-pagina van onze voorzitter John Kerstens. Ook dáár worden regelmatig stukken geplaatst betreffende de thema's waarvoor wij staan.

Een geslaagde huisvesting: Senioren als uitgangspunt! 

Wonen is één van de drie aandachtsgebieden voor de Koepel commissie Zorg, Welzijn en Wonen. Die belangenbehartiging voor onze lidverenigingen is niet eenvoudig. Het woondossier is een traag scharrelende egel met veel stekels. De overheid heeft de landelijke regie voor “wonen” lang grotendeels aan de provincie, gemeentes en “de markt” over gelaten. Daar komt dan nog bij dat bijna  60% van de senioren geen stappen neemt om daadwerkelijk “iets” te doen. In een serie artikelen willen we laten zien wat er is gerealiseerd op seniorenhuisvesting aan de hand van “best practices” waarbij de wensen van bewoners op een geslaagde manier zijn ingevuld. 

Habion is een landelijke woning corporatie gespecialiseerd in senioren huisvesting en bezit over heel Nederland verspreid 120 locaties met ruim 11.000 wooneenheden. In gesprek met Habion wordt duidelijk dat diepgaande expertise is opgebouwd over de wensen van de nieuwe generatie ouderen. En niet alleen van de bouwkundige aspecten. Door in overleg te gaan met toekomstige bewoners maar ook de buurt heeft Habion een grote kennis opgebouwd over “community” vorming. Kennis opbouw niet via enquêtes maar gesprekken die een genuanceerder beeld geven dan kruisjes invullen. 

Zo bereik je ook senioren die nooit vragenlijsten invullen of hiervoor achter hun pc gaan zitten…. Hoe regel je zorg als er vele zorgaanbieders in en uit lopen? Kun je studenten huisvesten in hetzelfde gebouw? Die expertise heeft Habion dus opgebouwd d.m.v. gesprekken en “testen” bv een nachtje proef slapen van studenten en senioren in één gebouw. Het Liv-Inn concept (sociale huur appartementen) is gebaseerd op woonwensen die we in ruime zin wel kennen: gelijkvloers, in de eigen woonomgeving, OV en winkels in de buurt. Zelfstandig blijven wonen maar alles kunnen blijven doen. En altijd: anderen ontmoeten, levendigheid! Het  “sociale kapitaal” zit in de bewoners die plezierig samen wonen in één gebouw.  

We bezochten de Liv-Inn in Hilversum aan de Vaartweg. In 2013 is Habion begonnen met de ontwikkeling van het Liv-Inn concept met o.a. kleine “proef”- projecten. Hilversum is het eerste gerealiseerde Liv-inn project: een totaal  gerenoveerd voormalig verpleegtehuis met 150 sociale huurwoningen. Een alternatief voor een het (door velen gewenste)  ouderwetse bejaardentehuis maar dan met een goed uitgedachte mix van bewoners die zelf regie hebben. Het merendeel bewoond door alleenstaande senioren, een aantal studenten en enkele jongere gehandicapten en, in een apart gebouw, jongeren met autisme. Als term voor gemengd wonen wordt vaak “gespikkeld wonen” gebruikt. Ieder heeft zijn eigen woning maar de gemeenschappelijke ruimtes en faciliteiten bieden veel mogelijkheden voor “ontmoeten en samen iets doen”.  

Het is niet  verplicht om  je op te geven voor de activiteitenvereniging maar samen in een Liv-inn wonen gaat uit van wederkerig gedrag v.w.b. het woord “samen”. Een nieuwe huurder moet er dus inpassen, het moet “klikken”.  Dat houdt ook in dat er voor de toekenning van een appartement een motivatie brief en een  intake gesprek is met huidige bewoners en de verhuurder. Liv-inn is een plek waar je betekenisvol leeft en bijdraagt aan die gemeenschappelijkheid en aan die “levendigheid”.  

Overigens kunnen mensen buiten de Liv-inn ook lid worden van de activiteiten vereniging. Alle activiteiten in huis worden door de bewoners zelf geregeld en uitgevoerd. Zo waren er tijdens ons bezoek enkele bewoners die een tentoonstelling voorbereiden over 600 jaar Hilversum. 

Ameris is aanwezig als de vaste zorg-partner. Zorg voor indicaties op drie niveaus kan worden geregeld. Ook een fysiotherapeut is er in het gebouw. Motto van Habion is dat je niet hoeft te verhuizen als er ondersteuning nodig is. 

Wat opvalt is de mooie open hal die als vanzelf overgaat in activiteiten ruimtes die een zekere beslotenheid uitstralen. Een geslaagd ontwerp van het vaste interieur architecten bureau van Habion. Hoewel de appartementen niet groot zijn (plm. 42 m2) zijn er veel gemeenschappelijk ruimtes en mogelijkheden die je vroeger thuis niet had.  Met je bezoek of buren kun je genoeglijk koffiedrinken in de koffie hoek, gezamenlijk koken in de goed geoutilleerde grote keuken. Komt er veel verjaardag visite dan is er een mooie huiskamer waar zelfs aan de kleinste kleinkinderen is gedacht: een kinderbox en speelhoek. Het fietsenhok, waar je vroeger tussen de spullen en fietsen moest knutselen is hier een mooie inpandige werkplaats. Daar kunnen en passant ook nog kleine reparaties voor bewoners worden uitgevoerd. Een klein theater voor film, lezingen en muziek optredens. Met als hoogtepunt een sociëteit, een echte kroeg met …  jawel de woordspeling Happy Ouwer. En na al dat samenzijn, gewoon binnendoor naar je woning. 

Een met duidelijke expertise doordachte manier van huisvesten. Zeker geen eenvoudige klus met alle regelgeving. Met de opgedane ervaring zal Habion volgens dit concept de komende jaren, zowel op basis van grote renovaties als nieuwbouw, Liv-inn woningen realiseren in Alkmaar, Delft en  Harderwijk.  

Meer lezen: https://liv-inn.nl/ en woningcorporatie: https://www.habion.nl/ 

Meer promotie:  https://vimeo.com/773759160?share=copy en  https://youtu.be/W4SedkUU1yI 

TV-item van 1 Vandaag: https://www.youtube.com/watch?v=xhLtI00D710 

Waar houden wij ons mee bezig?

Koepel Gepensioneerden behartigt samen met haar zusterorganisaties en andere ouderenbelangenverenigingen de belangen van de ruim 3 miljoen pensioengerechtigden bij de overheid, politieke partijen en andere relevante instanties.